Λόγω ύπαρξης σκουπιδιών ή… κάτι άλλο φταίει;
Ν. Γερμαντζίδης: «Κάτι δεν πάει καλά στο οικοσύστημα»
Μπορεί πριν από μερικά χρόνια να έμοιαζε με ανέκδοτο, ωστόσο λόγω των εξελίξεων στο θέμα της κλιματικής αλλαγής, σήμερα δεν αποτελεί απλά ένα παροδικό φαινόμενο, αλλά μια… ρουτίνα για την πόλη της Ξάνθης. Ο λόγος για τα σμήνη γλάρων που τόσο το πρωί, όσο και το βράδυ, συναντά κανείς στον Ξανθιώτικο ουρανό του αστικού ιστού της πόλης.
Ένα φαινόμενο για οποίο πολλοί Ξανθιώτες λένε αυθαίρετα ότι πρόκειται για πουλιά που αναζητούν τροφή σε… σκουπιδότοπους. Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Τι συμβαίνει και πολλά «θαλασσοπούλια» έπιασαν… στεριά;
Την άποψή του για όλα τα παραπάνω, εκφράζει μέσα από την «Θ», ο πρώην Υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βιστωνίδας κ. Νικόλαος Γερμαντζίδης.
ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΙΚΑ ΕΙΔΗ ΟΙ ΓΛΑΡΟΙ – ΚΑΤΙ ΔΕΝ ΠΑΕΙ ΚΑΛΑ ΣΤΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ
Αναλυτικότερα, ο κ. Γερμαντζίδης, εξήγησε αρχικά στην «Θ» ότι «από ο,τι γνωρίζω, αναφορικά με τους πληθυσμούς των γλάρων, δεν είναι νέο το φαινόμενο να συναντούμε μεγάλες ομάδες γλάρων μακριά από την θάλασσα και γύρω από αστικά κέντρα. Αυτό παρουσιάζεται πιο έντονα τις τελευταίες δεκαετίες. Οι γλάροι είναι προσαρμοστικά είδη, είναι παμφάγα και αναζητούν πηγές τροφής και τις βρίσκουν και γύρω από τις πόλεις. Πριν από 40 χρόνια, στον Κόσυνθο (1000 μέτρα κάτω από το Γήπεδο της Ασπίδας) η κατάσταση ήταν τραγική με την απόρριψη των απορριμμάτων από την πόλη. Ήταν χώρος εναπόθεσης απορριμμάτων του Δήμου Ξάνθης και ήταν σχεδόν ανεξέλεγκτη η κατάσταση. Όλα αυτά δεν υπάρχουν πια. Τα τελευταία χρόνια βέβαια, οι γλάροι παρουσιάζονται και μέσα στον αστικό ιστό, στην κεντρική πλατεία κλπ. Είναι κλιματικά σκληρά πουλιά οι γλάροι και μπορούν να προσαρμοστούν παντού. Βρίσκουν πηγές τροφής στην πόλη. Βλέπετε επίσης ότι και τα αγριοπερίστερα έχουν αυξηθεί πολύ στην πόλη, επειδή και αυτά είναι προσαρμοστικά πουλιά. Οι γλάροι τα χτυπούν τα αγριοπερίστερα, τα σκοτώνουν και μπορούν να τα φάνε. Το ίδιο συμβαίνει και με τα κορακοειδή, αν το έχετε προσέξει. Και η Πλατεία Ελευθερίας και τα Πλατάνια έχουν γεμίσει με κορακοειδή (κουρούνες και κάργιες) και αυτό έχει επεκταθεί σε όλες τις πόλεις. Έχουν γίνει «μάστιγα» πια και οι δήμοι προσπαθούν να τα απομακρύνουν με διάφορους ήχους, με γεράκια κλπ. Όλα αυτά δείχνουν πιθανόν και μια ανισορροπία στα οικοσυστήματα. Όταν αυξάνονται υπερβολικά οι πληθυσμοί ενός είδους, σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά στο οικοσύστημα. Για παράδειγμα, εκτός από τους γλάρους που έγινα οικόσιτοι και τα κορακοειδή στις πόλεις μας, αυξήθηκαν πάρα πολύ και τα τσακάλια στην περιοχή του Δέλτα του Νέστου και έχουν επεκταθεί σε όλη την πεδινή περιοχή, μέχρι την Βιστωνίδα. Υπήρχαν, αλλά ήταν πολύ περιορισμένος ο αριθμός τους (πριν 30 χρόνια είχαν καταγραφεί μερικά ζευγάρια τσακάλια στην «Φωνή της Αμερικής», αλλά δεν ξεπερνούσαν τα 8-10). Τώρα ξεπερνούν τα 400 -600. Έχει χαθεί ο έλεγχος. Θα έπρεπε να παρακολουθούνται οι πληθυσμοί του τσακαλιού, του λύκου, της αρκούδας αλλά και των πτηνών. Αυτές οι ανισορροπίες στα οικοσυστήματα (είτε υγροτοπικά είτε αγροοικοσυστήματα) μπορούν να δημιουργήσουν εκρήξεις πληθυσμών ανθεκτικών ειδών τα οποία μπορεί να είναι και εις βάρος των άλλων, πιο ευάλωτων. Είναι πολλοί οι λόγοι που μπορεί να προκαλέσουν αυτές τις ανισορροπίες».
ΟΙ ΧΩΡΟΙ ΜΕ ΤΑ ΜΠΑΖΑ ΔΕΝ ΕΞΑΣΦΑΛΙΖΟΥΝ ΤΡΟΦΗ ΣΤΟΥΣ ΓΛΑΡΟΥΣ
Αναφορικά με τα σχόλια των πολιτών, ότι η εμφάνιση των γλάρων μέσα στην πόλη της Ξάνθης, έχει να κάνει και με τα πολλά σκουπίδια, από τα οποία τα πτηνά μπορούν να βγουν εύκολα τροφή, ο ίδιος τονίζει ότι «δεν έχουμε ανοιχτά και ελεύθερα σκουπίδια. Για να μην είμαστε υπερβολικοί, η διαχείριση των απορριμμάτων γίνεται με κλειστούς κάδους (κατά κανόνα). Γίνεται η αποκομιδή των απορριμμάτων και μετά πηγαίνουν στους Χώρους Υγειονομικής Ταφής. Δεν έχουμε δηλαδή ελεύθερους, ανεξέλεγκτους χώρους, με οργανικά υλικά. Υπάρχουν χώροι με μπάζα περιμετρικά της Ξάνθης που πρέπει να συμμαζευτούν, αλλά αυτοί οι χώροι δεν εξασφαλίζουν τροφή στους γλάρους. Οι γλάροι φαίνεται ότι βρίσκουν άλλες πηγές τροφής μέσα στον ιστό της πόλης (αγριοπερίστερα ή ευκαιριακές πηγές τροφής. Ακόμη και οι άνθρωποι τους ταΐζουν) οπότε και τριγυρνούν. Αλλά δεν θεωρώ ότι έχουμε τόσο ανεξέλεγκτες μεγάλες απορρίψεις απορριμμάτων για να γινόμαστε ένας «μεγάλος σκουπιδότοπος» και να έρχονται οι γλάροι. Είναι προσαρμοστικά ζώα, δεν φοβούνται τον άνθρωπο, συνυπάρχουν, οπότε είναι λογικό να πετούν και πάνω από τις πόλεις. Προφανώς υπάρχουν εκρήξεις υπερπληθυσμών. Πρέπει όμως να παρακολουθούνται, να καταλαβαίνουμε τις αιτίες αυτών των υπερπληθυσμών, τα προβλήματα που δημιουργούν κλπ και να μην αναζητούνται λύσεις ελέγχου των υπερπληθυσμών. Και αυτό αφορά και στα τριχωτά και στα φτερωτά. Σε όλα τα είδη… Βέβαια αυτό πρέπει να το βλέπουμε και γενικά σαν κοινωνία και να προσπαθούμε να κατανοούμε τους μηχανισμούς που λειτουργούν μέσα στην φύση. Χρειάζεται να προσπαθούμε να διατηρήσουμε ισορροπία ανάμεσα στα αγροτοσυστήματα, στις καλλιέργειες, στον αστικό πληθυσμό και στα φυσικά οικοσυστήματα. Πάντως δεν είναι ανησυχητικό το φαινόμενο. Υπάρχει ένας υπερπληθυσμός, αλλά έχει πολλά που οι γλάροι έγιναν στεριανοί, κατά κάποιο τρόπο, στην Ελλάδα. Και μάλιστα, το τελευταίο διάστημα, πρέπει να δεχθούμε ότι η πόλη (τουλάχιστον εγώ το παρατηρώ στον αστικό συνοικισμό και στον Ασά) δεν έχει την εικόνα που είχε πριν από ένα χρόνο περίπου, που είχε περισσότερα σκουπίδια. Βλέπεις μια πιο καθαρή πόλη και προσωπικά μου αρέσει αυτό».
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΩΝ ΑΡΠΑΚΤΙΚΩΝ «ΤΡΟΜΑΖΕΙ» ΟΛΑ ΤΑ ΑΛΛΑ ΠΟΥΛΙΑ
Σε ο,τι αφορά στο πρόγραμμα με τα ειδικά εκπαιδευμένα γεράκια, το οποίο προτίθεται να εφαρμόσει ο Δήμος Ξάνθης, για την απομάκρυνση των περιστεριών από την πόλη, ο ίδιος εκφράζει την άποψη ότι «τα αρπακτικά πουλιά με την παρουσία τους, «τρομάζουν» όλα τα άλλα. Τα γεράκια δεν κρατούν μακριά μόνο τα περιστέρια – αν και όπου χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν – αλλά γενικά τα πτηνά, καθώς προσπαθούν να αμυνθούν. Αλλού, χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και για τα κορακοειδή που είναι πάρα πολύ ανθεκτικά πτηνά και επίσης έξυπνα και προσαρμοστικά. Θεωρώ βέβαια ότι όλα αυτά χρειάζονται προσοχή και προσέγγιση, καθώς βλέπουμε και συναισθηματικές αντιδράσεις ζωόφιλων που δεν είναι οικολογικές. Είναι πολύ φορτισμένοι συναισθηματικά και δεν μπορούν να συζητήσουν σε ένα πλαίσιο πραγματικής οικολογίας και να έρθουν σε έναν ουσιαστικό διάλογο, αν γίνει κάτι τέτοιο».
ΠΟΛΛΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΙ ΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Τέλος, ο κ. Γερμαντζίδης, σημείωσε ότι «στην κλιματική αλλαγή, είναι πολλοί και πολύπλοκοι οι μηχανισμοί. Για παράδειγμα, όταν έχουμε υψηλές θερμοκρασίες – και επειδή οι θάλασσες έχουν μεγάλη θερμοχωρητικότητα – τα αλιεύματα προφανώς θα καταφύγουν σε βαθύτερα ύδατα, για να προστατευθούν. Αυτό μπορεί να σημαίνει πρόβλημα στους γλάρους. Οι γλάροι δεν μπορούν να αλιεύσουν σε πολύ βαθιά νερά, οπότε ενδεχομένως (γιατί προφανώς ο καθένας δεν μπορεί να κάνει υποθέσεις αν δεν γίνουν μελέτες) τέτοιες αλλαγές, να επιφέρουν με την σειρά τους αλλαγές στις συμπεριφορές ειδών, που προσπαθούν να προσαρμοστούν. Οι θερμοκρασιακές αλλαγές ακόμη και κατά μισό ή κατά ένα βαθμό, μπορεί να είναι τεράστιες για τα οικοσυστήματα, την συμπεριφορά των πληθυσμών των αλιευμάτων κλπ».
