Στις 5 Μαΐου του 1829, η γη της Θράκης σείστηκε από έναν από τους ισχυρότερους σεισμούς που έχει καταγραφεί ποτέ στη βόρεια Ελλάδα. Ένας σεισμός μεγέθους περίπου 7,3 Ρίχτερ (σύμφωνα με τις σύγχρονες εκτιμήσεις των σεισμολόγων) χτύπησε την ευρύτερη περιοχή Ξάνθης – Καβάλας – Δράμας, αφήνοντας πίσω του ερείπια, τρόμο και μια πόλη που θα έπρεπε να ξαναγεννηθεί από τα χαλάσματα.
Σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται και στο βιβλίο «Οι σεισμοί της Ελλάδας», των Παπαζάχου Β. & Παπαζάχου Κ. (1989) ο σεισμός έγινε αισθητός έως την Κωνσταντινούπολη και το Βουκουρέστι. Η Δράμα και η Ξάνθη καταστράφηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά, καθώς επίσης και πολλά χωριά των νομών αυτών. Επιπτώσεις είχε ο σεισμός αυτός και στην Καβάλα, στις Σέρρες, και στην Θεσσαλονίκη.
Προ-σεισμός 22 ημέρες νωρίτερα
Οι προ-σεισμοί ξεκίνησαν τον Απρίλιο του 1825 και συνεχίστηκαν σε καθημερινή βάση έως τη γένεση του κύριου σεισμού. Ιδιαίτερα ο προσεισμός της 13ης Απριλίου ήταν πολύ ισχυρός και προκάλεσε βλάβες στο ανατολικό τμήμα της πλησιέστερης περιοχής, στην περιοχή δηλαδή της Ξάνθης. Η πόλη της Ξάνθης σχεδόν καταστράφηκε ενώ βλάβες υπέστησαν μονές της ευρύτερης περιοχής.
Στην Ελευθερούπολη 70 σπίτια κατέρρευσαν. Στην Καβάλα και στην Ανδριανούπολη βλάβες παρατηρήθηκαν τόσο σε κτίρια όσο και σε ιστορικά μνημεία (κάστρο, μιναρέδες).
Η παλιά Ξάνθη, τότε ήταν μια μικρή αλλά ζωντανή οθωμανική πόλη με χριστιανικό και μουσουλμανικό πληθυσμό, σχεδόν καταστράφηκε ολοσχερώς. Σπίτια και χαμάμ, τζαμιά και εκκλησίες, καραβάν-σεράγια και μαγαζιά της αγοράς κατέρρευσαν μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα. Οι περιγραφές της εποχής μιλούν για σκόνη που σκέπασε την πόλη και για έναν ήχο «σαν να έσπαζε η γη στα δύο».
Η γέννηση της «Νέας Ξάνθης»
Από τα ερείπια του 1829 ξεκίνησε η ανοικοδόμηση μιας νέας πόλης — αυτής που σήμερα γνωρίζουμε ως Παλιά Πόλη της Ξάνθης. Χτισμένη με νέο πολεοδομικό σχέδιο, με λιθόκτιστα σπίτια και χαρακτηριστικά νεοκλασικά στοιχεία, η πόλη ξαναγεννήθηκε μέσα σε λίγες δεκαετίες.
Οι πλούσιοι καπνέμποροι του 19ου αιώνα, Έλληνες, Οθωμανοί και Εβραίοι, έδωσαν στην πόλη το νέο της πρόσωπο. Όμως η μνήμη του σεισμού έμεινε ζωντανή για γενιές — και συχνά αναφερόταν ως το γεγονός «που μας ξαναγέννησε».
Ένα ρήγμα που δεν κοιμάται
Σύγχρονοι γεωλόγοι συνδέουν το γεγονός του 1829 με τη ρηξιγενή ζώνη Ξάνθης – Χρυσούπολης – Καβάλας, μια ενεργή τεκτονική δομή που εξακολουθεί να απασχολεί τους σεισμολόγους.
Ο καθηγητής Ευθύμιος Λέκκας επεσήμανε με δηλώσεις του στην ΕΡΤ για τον σεισμό των 4,5 Ρίχτερ είπε πως πρόκειται για «ένα από τα μεγάλα ρήγματα του βόρειου ελληνικού χώρου», ικανό να δώσει σημαντικές δονήσεις. Να σημειωθεί πως ο σεισμός είχε εστιακό βάθος 15,1 χιλιόμετρα και κατατάσσεται στους επιφανειακούς και για αυτό έγινε ιδιαίτερα αισθητός.
Η Θράκη δεν είναι «ήσυχη»
Παρά την ήπια σεισμικότητα των τελευταίων δεκαετιών που έχουν δώσει στην Θράκη το προφίλ της «ήσυχης» περιοχής στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η Θράκη παραμένει περιοχή με ενεργές τεκτονικές ζώνες. Ο σεισμός του 1829 υπενθυμίζει ότι η περιοχή δεν είναι «ανενεργή» και πως η αντισεισμική προετοιμασία παραμένει επιτακτική.
Πηγή: ethnos.gr
